Konuşurken ses tonumuzu yükselterek cümlenin istediğimiz bölümünü vurgulayabiliriz. Yazılı dilde ise bu vurguyu cümlenin öğelerinin yerlerini değiştirerek yaparız. Türkçe yazılı dilde genellikle vurgulanmak istenen kelime fiilden önce getirilir. İngilizce'de de buna benzer bir durum vardır. Bu şekilde yapılan cümleler "cleft sentences" olarak adlandırılır.
Cleft kelimesi cleave fiilinin geçmis kullanımıdır. "cleave" kesmek, bölmek, yarmak anlamlarına gelir. Cleft cümlelerini öncelikle vurgu için veya farklı yapılar ile çeşitlilik sağlamak için kullanırız.
"Kardeşim dolaptaki tatlıyı yemiş" cümlesinde kardeşimin yediğini vurgulamak istersem, sözlü dilde onu biraz daha yüksek sesle söylerim veya daha yavaş söylerim. Yazılı dilde ise kardeşimin yediğini vurgulamak için fiilden önce getiririm. "Dolaptaki tatlıyı kardeşim yemiş."
İngilizce' ye baktığımızda aynı şekilde:
"My brother ate the sweet in the refrigetator," cümlesini söylerken "my brother" kelimesini daha yüksek sesle veya daha yavaş söyleyerek vurgulayabiliriz.
Bu vurguyu yazılı dilde cleft cümleler ile yaparız. Cleft cümlede vurgulamak istediğimiz kelimeyi tanımlayıcı olarak cümlenin başına getiririz. Tanımlayıcı cümleler bildiğiniz üzere "to be" formlarıdır. Ve bu tanımlayıcı cümleden sonra "who, when, what, which, whom, where" gibi açıklama yapmamıza yarayan kelimeleri kullanırız.
Cümlemiz geçmiş zamanda olduğu için "was/were" ikilisinden uygun olanı seçeriz.
"It was my brother who ate the sweet in the refrigerator."
"Is, am, are" kullanmamız gereken durumlar şu andaki olaylar için geçerlidir.
"Serpil sends Ahmet a letter on Sundays."
Cümlesinde "a letter" kelimesini vurgulamak için başa getiririz.
"It is a letter which Serpil sends Ahmet on Sundays."
Bu şekilde cümlenin istediğimiz öğesini vurgulayabiliriz. Ahmet' i vurgulamak için:
"It is Ahmet to whom Serpil sends a letter on Sundays."
Serpil' i vurgulamak için:
"It is Serpil who sends a letter to Ahmet on Sundays."
Günü vurgulamak için:
"It is on Sundays when Serpil sends Ahmet a letter."
Deriz.
Aşağıdaki cümlelerdeki yanlarında parantez içinde yazılı olan kelimeleri vurgulamayı deneyiniz...
Alev solved the hard problem. (the problem)
They need our help to overcome this. (our help)
I want him to listen to the radio carefully. (the radio)
They would like to create a new project. (a new project)
You should ask Metin to complete the job. (Metin)
It was the hard problem that Alev solved.
It is our help that they need to overcome this.
It is the radio which I want him to listen to carefully.
It is a new project that they would like to create.
It is Metin to whom you should ask to complete the job.
İstediğimiz kelimeleri yukarıdaki kalıplarla vurgulayabileceğimiz gibi daha değişik yapılar kullanarak da vurgu cümleleri oluşturabiliz.
Bunlardan ilki "what" ve "to be" kullanılarak yapılan vurgu cümleleridir.
What Alev solved was the hard problem. (Alevin çözdüğü problem en zor problemdi))
What they need is our help to overcome this. (Bunun üstesinden gelmek için ihtiyaçları olan şey bizim yardımımız.)
What they would like to create is a new project. (Yaratmak isteyecekleri şey yeni bir proje.)
Kişileri ya da nesneleri vurguladığımızı daha specific hale getirmek istersek de cümleyi "the person that/who' ve "the thing that' gibi kalıplar kullanarak da yazabiliriz.
The person to whom you should ask to complete the project is Metin. (Projeyi bitirmesini isteyeceğin kişi Metin.)
The thing that I want him to listen to was the radio. (Ondan dinlemesini istediğim şey radyoydu.)
The thing that is important than anything else is your health. (Herşeyden daha önemli olan şey senin sağlığın.)
Eğer belirli tek birşeye yoğunlaşmak, dikkat çekmek istiyorsanız bazen "what' yerine "all' kullanmak çok etkili olur.
I want a new job for myself.
All I want for myself is a new job. (Kendim için istediğim tek şey yeni bir iş.)
A new job is all I want for myself. (Yeni bir iş kendim için istediğim tek şey.)
I touched it and it broke suddenly.
All I did was (to) it and it broke suddenly. (Tek yaptığım şey ona dokunmaktı ve o birden kırıldı.)
Vurgu cümlelerinde sebep, yer ya da zaman vurgulanmak isteniyorsa "the reason why, the place where, the day when ve what-clauses' gibi kalıplar kullanılabilir.
I've come to discuss your decision about us.
The reason why I've come is to discuss your decision about us.. (Buraya gelmemin sebebi bizimle ilgili kararını tartışmak.)
She hides her children far from the city.
The place where she hides her children is too far from the city. (Çocuklarını sakladığı yer şehirden çok uzak.)
Hale works harder than anybody else in the company.
The person who works harder than anybody else in the company is Hale. (Şirkette en çok çalışan kişi Hale.)
The Second World War ended on 7 May 1945 in Europe.
The day (when) the Second World War ended in Europe was 7 May 1945. (Avrupa'da 2. Dünya Savaşı'nın bittiği gün 7 Mayıs 1945'tir.)
7 May 1945 was the day (when) the Second World War ended in Europe. (7 Mayıs 1945 Avrupa'da 2. Dünya Savaşı'nın bittiği gündür.)
They now need money rather than advices.
What they now need is money rather than adices. (Şu anda ihtiyaçları olan şey tavsiyeden çok para.))
I enjoyed the brillant story of all in the film.
What I enjoyed most in the film was the brilliant story
The brilliant story was what I enjoyed most in the film.
Vurgu Cümleleri - Cleft Sentences
Konuşurken ses tonumuzu yükselterek cümlenin istediğimiz bölümünü vurgulayabiliriz. Yazılı dilde ise bu vurguyu cümlenin öğelerinin yerlerini değiştirerek yaparız. Türkçe yazılı dilde genellikle vurgulanmak istenen kelime fiilden önce getirilir. İngilizce'de de buna benzer bir durum vardır. Bu şekilde yapılan cümleler "cleft sentences" olarak adlandırılır.
Cleft kelimesi cleave fiilinin geçmis kullanımıdır. "cleave" kesmek, bölmek, yarmak anlamlarına gelir. Cleft cümlelerini öncelikle vurgu için veya farklı yapılar ile çeşitlilik sağlamak için kullanırız.
"Kardeşim dolaptaki tatlıyı yemiş" cümlesinde kardeşimin yediğini vurgulamak istersem, sözlü dilde onu biraz daha yüksek sesle söylerim veya daha yavaş söylerim. Yazılı dilde ise kardeşimin yediğini vurgulamak için fiilden önce getiririm. "Dolaptaki tatlıyı kardeşim yemiş."
İngilizce' ye baktığımızda aynı şekilde:
"My brother ate the sweet in the refrigetator," cümlesini söylerken "my brother" kelimesini daha yüksek sesle veya daha yavaş söyleyerek vurgulayabiliriz.
Bu vurguyu yazılı dilde cleft cümleler ile yaparız. Cleft cümlede vurgulamak istediğimiz kelimeyi tanımlayıcı olarak cümlenin başına getiririz. Tanımlayıcı cümleler bildiğiniz üzere "to be" formlarıdır. Ve bu tanımlayıcı cümleden sonra "who, when, what, which, whom, where" gibi açıklama yapmamıza yarayan kelimeleri kullanırız.
Cümlemiz geçmiş zamanda olduğu için "was/were" ikilisinden uygun olanı seçeriz.
"It was my brother who ate the sweet in the refrigerator."Dediğimizde tatlıyı kardeşimin yediğini vurgulamış oluruz.
"Is, am, are" kullanmamız gereken durumlar şu andaki olaylar için geçerlidir.
"Serpil sends Ahmet a letter on Sundays."Cümlesinde "a letter" kelimesini vurgulamak için başa getiririz.
"It is a letter which Serpil sends Ahmet on Sundays."Bu şekilde cümlenin istediğimiz öğesini vurgulayabiliriz. Ahmet' i vurgulamak için:
"It is Ahmet to whom Serpil sends a letter on Sundays."Serpil' i vurgulamak için:
"It is Serpil who sends a letter to Ahmet on Sundays."Günü vurgulamak için:
"It is on Sundays when Serpil sends Ahmet a letter."Deriz.
Aşağıdaki cümlelerdeki yanlarında parantez içinde yazılı olan kelimeleri vurgulamayı deneyiniz...
Alev solved the hard problem. (the problem)
They need our help to overcome this. (our help)
I want him to listen to the radio carefully. (the radio)
They would like to create a new project. (a new project)
You should ask Metin to complete the job. (Metin)
It was the hard problem that Alev solved.
It is our help that they need to overcome this.
It is the radio which I want him to listen to carefully.
It is a new project that they would like to create.
It is Metin to whom you should ask to complete the job.
İstediğimiz kelimeleri yukarıdaki kalıplarla vurgulayabileceğimiz gibi daha değişik yapılar kullanarak da vurgu cümleleri oluşturabiliz.
Bunlardan ilki "what" ve "to be" kullanılarak yapılan vurgu cümleleridir.
Kişileri ya da nesneleri vurguladığımızı daha specific hale getirmek istersek de cümleyi "the person that/who' ve "the thing that' gibi kalıplar kullanarak da yazabiliriz.
Eğer belirli tek birşeye yoğunlaşmak, dikkat çekmek istiyorsanız bazen "what' yerine "all' kullanmak çok etkili olur.
I want a new job for myself.
I touched it and it broke suddenly.
Vurgu cümlelerinde sebep, yer ya da zaman vurgulanmak isteniyorsa "the reason why, the place where, the day when ve what-clauses' gibi kalıplar kullanılabilir.
I've come to discuss your decision about us.
She hides her children far from the city.
Hale works harder than anybody else in the company.
The Second World War ended on 7 May 1945 in Europe.
They now need money rather than advices.
I enjoyed the brillant story of all in the film.
What I enjoyed most in the film was the brilliant story
The brilliant story was what I enjoyed most in the film.